H ευγνωμονούσα(?) Ελλάς

 Χρόνια καλά σε όλους και ιδιαίτερα στις εορτάζουσες και τους εορτάζοντες.

Έχω πολλά μαζέψει για να αναφέρω , υπηρεσιακά και μη , μα σήμερα θυμήθηκα δύο αναρτήσεις που έιχα κρατήσει στην άκρη του firefox , ψάχνοντας αφορμή να τα μοιραστώ. Αφορούν τον πίνακα "Η ευγνωμονούσα Ελλάς" του Θεόδωρου Π. Βρυζάκη, που αντικαταστάθηκε πέρσυ από τον Πρωθυπουργό με τον πίνακα "Ατέρμονο Πεδίο-Δελφοί" του Θεόδωρου Στάμου.

"Τελικά το μπλε πανί πίσω από το γραφείο του Πρωθυπουργού στο Μέγαρο Μαξίμου δεν ήταν μπλε παραβάν εκλογών.

 Δεν ήταν ούτε  πανί που κάλυπτε τον πίνακα του Θεόδωρου Βρυζάκη  «Η Ελλάς Ευγνωμονούσα», επιλογή του προκατόχου του.Οι  οπλαρχηγοί του πίνακα μαζί με την Παναγία-Ελευθερία γύρισαν πίσω στην Εθνική Πινακοθήκη όπου ανήκαν. Αντ΄ αυτού, όπως πληροφόρησε ο κ.Πεταλωτής, ήρθε (πάλι από την Εθνική Πινακοθήκη) ο πίνακας του Θεόδωρου Στάμου «Ατέρμονο Πεδίο-Δελφοί». Ένας πίνακας έντονης κυανής απόχρωσης που αν τον βλέπαμε ολόκληρο,  θα παρατηρούσαμε πάνω από το κεφάλι του πρωθυπουργού ότι είχε και ένα οριζόντιο σκίσιμο. 

Το μπλε χρώμα σαν αισθητική πρόταση  δεν στόχευε  ο πρωθυπουργός  να το σετάρει με την μπλε γραβάτα του,  αλλά να μας αφυπνήσει συναισθήματα δια των …αισθήσεων. Το μπλε είναι το  χρώμα του γαλήνιου ουρανού έως της τρικυμισμένης θάλασσας. Το χρώμα που ο ζωγράφος διάλεξε για το αιώνιο, το αποσπέλαστο, το απέραντο,  το άρρητο... Όλα όσα αντιπροσωπεύουν το αιώνιο Δελφικό ιδεώδες, εξ ου και η ονομασία.

Ο Κεφαλλονίτης ζωγράφος κος Στάμος αυτό θα είχε στο νου του, πιθανότατα όμως  ο κος Παπανδρέου  να ταύτισε το μπλε με το Εθνικό χρώμα της Ελλάδος. Αν αφήσουμε την σκέψη μας να ταξιδέψει, όλη η Ελλάδα μπλε χρώμα βγάζει. Οι  τρούλοι των αιγαιοπελαγίτικων εκκλησιών,  ο  ουρανός  και η θάλασσα. Και να ήθελες να μην τα ταυτίσεις με το Ελληνικό μπλέ, δίπλα στον πίνακα ήταν η σημαία μας που το υπενθύμιζε αλλά και η σημαία της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Το μπλε σαν χρώμα, συμβολίζει το βάθος στο παρελθόν αλλά και την σιγουριά. Παράγει αίσθημα ηρεμίας, ακρίβειας,  αντιπροσωπεύει την γνώση και την δύναμη. Σε ενώνει με τους θαλάσσιους δρόμους και τις θαλάσσιες πόλεις. Βρίσκεται πίσω από κάθε δημιουργία ανθρώπων που ήθελαν να ονειρευτούν. Από τον Ελ Γκρέκο στην «Νυχτερινή Καταιγίδα του Τολέδο» έως τις ιμπρεσιονιστικές απόπειρες του Μονέ και του Ρενουάρ. Στον διάφορες εκδοχές  του μοντερνισμού,  όπου δεσπόζει το μπλε,  δίνει χρώμα και συναίσθημα. Στην μπλε περίοδο του Πικάσο,  στην «Έναστρη νύχτα» του Βαν Γκογκ, στον μεσογειακό κόσμο του Ματίς,  στον μπαρόκ υπερρεαλισμό του Νταλί.  

Πέρα απ΄ όλες τις ερμηνείες όμως και σύμφωνα με αυτούς που μελετούν την ψυχολογία των χρωμάτων,  το μπλε  χρώμα  ενισχύει την συναισθηματική ηρεμία, τη γαλήνη, την ευχαρίστηση και την ανάκτηση δυνάμεων. Ευνοεί επίσης την ηθική και την τίμια αντιμετώπιση των προβλημάτων επιβίωσης ενώ εκφράζει την σοβαρότητα, την ευθύνη , την εμπιστοσύνη, την εξουσία αλλά και την …μελαγχολία.

Έπεσε πολύ μελέτη και σκέψη για την επιλογή του συγκεκριμένου πίνακα στο επιτελείο του Πρωθυπουργού...

Το σκίσιμο στον πίνακα παραπέμπει σε πληγή, χαρακιά που σημειολογικά πιθανότατα να προκαλεί πόνο. Σκίσιμο και πόνο στο απέραντο μπλέ, σκίσιμο και πόνο και στις ελληνικές καρδιές μας. Το σκίσιμο ήταν οριζόντιο,  αν ήταν κάθετο μπορεί να παρέπεμπε και σε γυναικείο αιδείο ή σε διχοτόμηση (απαπαπα εθνικά θέματα).

Μας είπες ότι μας είπες  κε Πρωθυπουργέ, μας έδειξες και την χαρακιά,  μας μίλησες για χρεωκοπία και με αυτόν τον πίνακα δεν έκρυψες μόνο την «Ελλάδα ευγνωμονούσα»,  αλλά και τα νώτα σου. Προληπτικά για την  εποχή  που θα μας πεις «εγώ σας τα είπα, σας προειδοποίησα…»

 Όταν ήρθε ο  πρώην πρωθυπουργός της Δανίας και νυν Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ κ. Ράσμουνσεν, που κατά την προ ημερών επίσκεψή του στο Μαξίμου εντυπωσιάστηκε από το deep blue του πίνακα και  ρώτησε σχετικά για το μήνυμα του καλλιτέχνη, έπρεπε   κε Παπανδρέου  να εξηγήσεις  με λεπτομέρειες  ποιος προκάλεσε την πληγή και το σκίσιμο. Και δίπλα σε αυτόν τον πίνακα (εφ΄όσον προτιμάτε σημειολογικούς και επίκαιρους λόγους) να αναρτήσετε και τον πίνακα «ο πωλών τοις μετρητοίς και ο πωλών επί πιστώσει» για να δουν οι ξένοι σε τι κατάσταση βρίσκονται οι πλείστοι των Ελλήνων.

Είπατε τίποτα?

Τίποτα  δεν ήταν τυχαίο στην διακαναλική παρουσίαση.  Δεν ήταν  καθόλου τυχαία ούτε και η επιλογή του συγκεκριμένου ζωγράφου,  Θεόδωρου Στάμου, άτυπου διακινητή του κινήματος του αφηρημένου εξπρεσιονισμού, δεύτερης γενιάς Ελλήνων της Νέας Υόρκης με καταγωγή από την Κεφαλονιά, γεννημένου το 1922. Ανήκε στην ομάδα της «Πρωτοπορίας» που το 1950 συνυπέγραψε επιστολή διαμαρτυρίας κατά του συντηρητισμού του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης και ανήκε στην ομάδα των «οξύθυμων καλλιτεχνών». Η ομάδα αυτή πρέσβευε πως κάθε πίνακας πρέπει να είναι μία περιπέτεια, ένα εργαλείο εξερεύνησης του εαυτού και της σχέσης του με τον κόσμο, ένας αγώνας. " Επίσης ότι τα έργα τους είχαν μια ριζοσπαστικότητα, πρωτοτυπία και ποιότητα"  πολύ περισσότερο γιατί "πίστευαν ότι η τέχνη τους ήταν διαφορετική και καλύτερη από αυτήν που έκαναν άλλοι καλλιτέχνες εκείνη την εποχή.» Το ανανεωτικό πνεύμα που θέλει να περάσει ο κ.Παπανδρέου συνοψίζονται στην ζωή και στο έργο του συγκεκριμένου καλλιτέχνη. Αντισυμβατικός, αντικομφορμιστής, νεωτεριστής.

O καλλιτέχνης πέθανε  ζώντας τα τελευταία του χρόνια στην Ελλάδα το 1997. Πέθανε καταξιωμένος και έργα του βρίσκονται σε διεθνή μουσεία και ιδιωτικές συλλογές.

O καλλιτέχνης πέρα από τα τόσα κοινά σημεία (ως προς την καταγωγή, τα πιστεύω και τα θέλω) με τον πρωθυπουργό έχει μια ομοιότητα δια γυμνού οφθαλμού  και ένα εξίσου περιποιημένο μουστάκι. 

Δεν χωρά καμιά αμφιβολία ότι ήταν προσωπική επιλογή  του Πρωθυπουργού ο συγκεκριμένος πίνακας,  ο οποίος εναρμονίστηκε χρωματικά με το deep blue της γραβάτας, το grey του κουστουμιού, τις ήρεμες αλά Ομπάμα κινήσεις των χεριών,  το απλανές βλέμμα του ορίζοντα της  θάλασσας και του ωκεανού…

Τι  δυνατότητες επιλογής  άλλου πίνακα είχατε  κ.Παπανδρέου? Δύσκολο….

Ο «τέταρτος δρόμος» που θέτει την παγκόσμια αλληλεγγύη πάνω από τα εθνικά συμφέροντα  σύμφωνα με την συνέντευξη σας στο «Christian science Monitor”  και στον δημοσιογράφο Michael Skafidas στις 12/8/2010 {αντιγράφω «Χρειαζόμαστε παγκόσμια διακυβέρνηση. Οι πολυμερείς οργανισμοί όπως οι G20 και ο ΟΗΕ  πρέπει να είναι περισσότερο συμμετοχικοί και αντιπροσωπευτικοί.»} δεν  σας  επιτρέπει  εθνικά  θρησκευτικά σύμβολα,  οπλαρχηγούς  και άρματα . 

Δεν ήταν μόνο λοιπόν θέμα αισθητικής η αποπομπή του πίνακα του Βρυζάκη  από το Πρωθυπουργικό σας γραφείο αλλά ήταν και θέμα πολιτικής σκοπιμότητας. Αποκλειόταν  οτιδήποτε παρέπεμπε σε ιστορικά θέματα πόσο μάλλον όταν αυτά θα αναφέρονται την εποχή της Τουρκοκρατίας. Δεν θα φιλιέστε με τον Ερντογάν κάτω από τον Κανάρη και την Μπουμπουλίνα… κάτω από την μάχη των Ψαρών ή την καταστροφή της Χίου.Ούτε κρυφά σχολειά,  ούτε συνωστισμούς στις παραλίες...

Είναι σαν να σας έχω μπροστά μου… Ο προβληματισμός σας έγινε δικός μου… Δύσκολη επιλογή…

Αναζητείται  έλληνας ζωγράφος, σύγχρονος,  καταξιωμένος μια προσωπικότητα ασπήλωτη ξεκάθαρη χωρίς αμφισβητήσεις κατά προτίμηση straight (ω τι συντηρητισμός!) αλλά πεθαμένος για να μην μας προσάψουν  πολιτική μεροληψία,  χωρίς εθνικά σύμβολα (σημαίες, γιαταγάνια, κουμπούρια)  αλλά ούτε και θρησκευτικά (σταυρούς, παναγίες, χριστούς-καημένε Ιακωβίδη, Λύτρα, Γύζη, Βολανάκη). Ούτε τσολιάδες, ούτε τσαρούχια ούτε ερωτικές περιπτύξεις  ωιμέ..(καημένε Εγγονόπουλε, Τσαρούχη). 

Γιώργο πρέπει να ζορίστηκες πολύ… για να καταλήξεις στην συγκεκριμένη επιλογή… Δια της ατόπου απαγωγής σου έμειναν μόνο οι νεκρές φύσεις και τα φρούτα σε καλάθια. Οι ήλιοι και οι ανατολές αποκλείονται, πως θα περάσεις το μήνυμα των ημερών που έρχονται ?

Γιατί δεν ρωτούσες βρε αγόρι μου να σε βοηθήσουμε ?… δεν θα δυσκολευόμασταν πολύ. Μόραλη θα σου προτείναμε, για να έρχονται οι ξένοι και να βλέπουν  που έχει  γραμμένα ο Έλληνας όλα τα οικονομικά μέτρα που του βάλανε και αυτά που θα του βάλουν… 

Ξανθίππη

 

Επίσης ενδιαφέρον : 

Γιατί κρύφτηκε η "ευγνωμονούσα Ελλάς"...

από το οποίο παραθέτω :
"Ο πατέρας του , Πέτρος Βρυζάκης , απαγχονίστηκε από τους Τούρκους , τον Μάιο του 1821.Συνεπώς όταν οι τούρκοι υψηλόβαθμοι επισκέπτονταν το πρωθυπουργικό μέγαρ , ο κ. Παπανδρέου θα έρχονταν σε δύσκολη θέση αν του ζητούσαν να τους μιλήσει τόσο για το συμβολισμό του έργου , όσο και για το έργο και τη ζωή του ανθρώπου  που το εμπνεύστηκε..
Να καταχωνιάσουμε ή να πουλήσουμε ή να δωρίσουμε (αν φτιάξουν τα οικονομικά μας) ή να ρίξουμε στην πυρά όλους τους πίνακες του Βρυζάκη!  
Δεν υπάρχει λόγος να μας θυμίζουν ιδεώδη, αρχές και εποχές που έχουμε απωλέσει οριστικά...