Γιατί δεν είμαστε, πια, ευγενείς;

του Περικλή Λάσκαρι*

Κάποτε στα χρόνια της ευφορίας, όταν στο γραφείο μου είχε λόγο ύπαρξης η αίθουσα αναμονής, βρήκα τον Βάσο, να έχει καθίσει τα 87 του κουρασμένα χρόνια στην πολυθρόνα της γωνίας... Όταν άνοιξα την πόρτα και τον είδα, αυτός τιμώντας τη διαφορά των πενήντα χρόνων που μας χώριζαν, σηκώθηκε... Στην απορία μου, γιατί ανέβηκε τα τριάντα τόσα απότομα σκαλοπάτια του παλιού κτιρίου που στεγάζει το γραφείο μου, μου απάντησε ότι ήρθε για να πει ένα ευχαριστώ, προφανώς ως ανταπόδοση σε μια προσφερθείσα βοήθεια, που είχε την αξία ενός ασήμαντου λεπτού...

- Μα δεν μου πήρε χρόνο, Βάσο μου, και στο κάτω-κάτω, αν ήθελες να με ευχαριστήσεις ας μου τηλεφωνούσες, του ανταπάντησα... 

Ακούμπησε με τα δυο του χέρια στο μπαστούνι που στήριζε με αξιοπρέπεια την τζεντιλέτσα του και με ύφος παραπονεμένης κατανόησης είπε...

- Μα, νεαρέ μου, δεν νομίζω να είναι το ίδιο...

Δεν ξέρω αν οι Μοϊκανοί ήταν τόσο ευγενείς αλλά αυτός ήταν σίγουρα ο τελευταίος...

Έμεινα εκστατικός να κοιτώ τον τελευταίο γόνο μιας γενιάς, που η ευγένεια και ο σεβασμός στον κόπο του άλλου, ήταν συνώνυμο της υποχρέωσης. Μιας υποχρέωσης που έδινε τέτοια ικανοποίηση που αρκούσε για να ανεβάσεις όλα αυτά τα κουρασμένα χρόνια στην κορφή μιας απότομης σκάλας... Ήταν γόνος ενός πολέμου και μιας κρίσης και όχι παιδί μονογονεϊκής οικογενείας... όσο και να φαίνεται παράξενο, η κρίση επέβαλε ιδεολογίες και ο πόλεμος συνέδραμε στη δημιουργία αξιών... Η εποχή μας μετά τον πόλεμο έσπειρε το θανατικό στις ιδεολογίες και η δημιουργία αξιών πτώχευσε. Σιγά-σιγά, από τα ρεμπετοκαταγώγια, αναδύθηκε ο Τσιφορικός ήρωας, έγινε γοητευτικότερος μια και πιο επαναστάτης και πιο αξιοσέβαστος από αυτόν που ήταν συντηρητικά υποταγμένος στους κανόνες ευγενείας. Τα μοντέλα άλλαζαν. Η ψευδαίσθηση μιας νέας ταυτότητας χορηγημένης από τη μαγκιά δελέαζε τα νέα παιδιά. Ειδικά αν αυτή έγραφε επάγγελμα: ατομικιστής. Η επιθετικότητα, με αιχμή το σπαθί χωρίς μύγα, φούσκωνε το στήθος και ισοπέδωνε την ευγένεια... Σπαθιά είχαν και οι δυο πλευρές και ήξεραν να τα χρησιμοποιούν, μπορούσαν να σε πονέσουν και να σε τραυματίσουν.
- Το μέγεθος της ύπαρξής σας, δε φθάνει το ύψος της περιφρονήσεώς μου... 

- Άντε, ρε νερατζούλα, στο περγιάλι, να δείξεις τ´ αστραγάλι σου, να το κάμουνε τραγούδι... 

Σύγκρουση δύο κόσμων. Κεντήματα λόγου, ύφους, εμπαιγμού, και χιούμορ που προκαλούσαν σε δύσκολες ανταπαντήσεις. Σε εκμηδένιζαν και σε άφηναν άφωνο, η πρώτη με τη γνώση και το φλέγμα και η δεύτερη με το ένστικτο και τη μείωση. Ο κίνδυνος του πρώτου να παρασυρθεί στο βάθος του βούρκου τον έκανε στο τέλος να οπισθοχωρεί και η χαρά του δευτέρου που κατεδάφιζε τα βάθρα, να προχωρά σε δεύτερο κύμα επίθεσης. Ο πόλεμος είχε κριθεί, η ευγένεια υποτάχθηκε στην αγένεια και έγινε modus vivendi που συνέθλιψε ήθη που κρατούσαν σχέσεις, οικογένειες, φιλίες, συντεχνίες, και πολιτική.

Η ευγένεια έπαψε να θεωρείται απαραίτητη και πήρε τη χροιά της γραφικότητας... 

- Μα, νεαρέ μου, δε νομίζω να είναι το ίδιο... 

 *Ο Περικλής Λάσκαρις είναι Κερκυραίος αρχιτέκτων...

protagon.gr