Δημοκρατία (?) 1

*To 507 π.χ. , ενώ ο "Βασιλέας των Βασιλέων" εδραίωνε την εξουσία του από την Ιωνία μέχρι την Κίνα, στην Ελλάδα ζούσαμε στο μικρόκοσμό μας. Μέσα από τις διαμάχες μεταξύ αντίπαλων φατρίων και αντίπαλων πόλεων-κρατών όμως, εφευρέθηκε κάτι που το χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα:

 Η Δημοκρατία!

Στην Αθήνα, ο καιροσκόπος και οπορτουνιστής Κλεισθένης, γόνος ων Αλκμεωνιδών, οι οποίοι εναλλάσονταν στην εξουσία ως Τύραννοι με τους Πεισιστρατίδες, κρατούσε τώρα τα σκήπτρα, μα ο Ισαγόρας, αντίζηλός του, αριστοκράτης, συμμαχούσε με τον Κλεομένη, συμβασιλέα της Σπάρτης, ώστε να τον εκδιώξει.

Ο Κλεισθένης, στα πικρά χρόνια της εξορίας, είχε την ευκαιρία να καταλάβει πως όλες οι φιλοδοξίες της αριστοκρατίας, είχαν οδηγήσει σε πολύχρονη διαμάχη και στο αίσχος της τυραννίας. Η Αθήνα νοσούσε και όλοι συμφωνούσαν. Ποια θα μπορούσε να είναι όμως η θεραπεία? 

Ο Κλεισθένης είχε συνειδητοποιήσει πως η εξουσία είχε καταντήσει μία σκιώδης έννοια. Η αριστοκρατία δε την κρατούσε σφιχτά στα χέρια της και πλέον ήταν δύσκολο να πει κανείς σε ποιον ανήκε. Υπό τον φόβο της ανατροπής από τον Ισαγόρα και την ταπεινωτική συνεργασία των συμπολιτών του με τους Σπαρτιάτες, έψαξε για συμμάχους, όχι σε άλλες αριστοκρατικές φατρίες, όπως θα έκανε κάποιος σαν κι αυτόν, αλλά σε μία τελείως καινούργια πηγή. Απευθυνόμενος στην Εκκλησία του Δήμου, ο Κλεισθένης πρότεινε κάτι που στην ουσία, αποτελούσε επανάσταση. 

Αν ο λαός, όπως  ο Ιππίας ή  ο Πεισίστρατος η ακόμη και ο Σόλων , όπως διακήρυτταν πάντα, ήταν ο κυρίαρχος πράγματι, ας έχει και την ανάλογη εξουσία! Ας συζητάει για πολιτική, ας την ψηφίζει και ας τη διαχειρίζεται, χωρίς προαπαιτούμενα ταξικά ή οικονομικά προσόντα. Ας περιβληθεί ο δήμος, με την εξουσία του κράτους. Με μία λέξη, ας γίνει η Αθήνα δημοκρατία!

Ο Κλεισθένης και οι συνεργάτες του έμοιαζαν απόλυτα αποφασισμένοι να σπάσουν το καλούπι, να χαλιναγωγήσουν τις φιλοδοξίες των αριστοκρατών όσο και του αθηναϊκού λαού. Ένα εγχείρημα, μεγαλεπήβολο, μνημειώδες και συναρπαστικό!

Τελικά, εκδιώχθηκε από τους οπαδούς του Ισαγόρα, με τη βοήθεια Σπαρτιατών στρατιωτών υπό τον ίδιο τον Κλεομένη, που έσπευσαν να βοηθήσουν και οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην Ακρόπολη  ως φρουρά. Είχε κάτι αλλάξει όμως. Ο λαός ξεσηκώθηκε, πολιόρκησε την Ακρόπολη και μετά από τρεις ημέρες, ο Κλεομένης, "πεινασμένος, βρώμικος και αξύριστος", συμφώνησε σε μια ταπεινωτική ανακωχή και έφυγε από την Αττική, ο Ισαγόρας το έσκασε στα κρυφά και οι συνεργάτες του, που προσπάθησαν να καταπνίξουν την εξέγερση, λυντσαρίστηκαν...

Ο Κλεισθένης επέστρεψε, διακήρυξε "ισονομία" και κάθε πολίτης, ασχέτως αν ήταν φτωχός ή απαίδευτος, απολάμβανε την ελευθερία λόγου. Η πολιτική δεν αποφασιζόταν στα κλειστά και χρυσοστόλιστα σαλόνια της αριστοκρατίας αλλά ανοιχτά, στην Εκκλησία του Δήμου, μπροστά σε οικοδόμους, χαλκιάδες, εμπόρους και ναυτικούς. Κανένα μέτρο δε μπορούσε να εφαρμοστεί, χωρίς την ψήφο όλων των Αθηναίων πολιτών. Ήταν ένα μεγάλο και ευγενές πείραμα. Μία πολιτεία στην οποία για πρώτη φορά, ένας πολίτης μπορούσε να αισθάνεται δεσμευμένος, ελεγχόμενος και υπεύθυνος. Και φυσικά θα είχε κίνητρο, στο άμεσο μέλλον, να πολεμήσει όχι για τις γαίες των αριστοκρατών, αλλά για την ίδια του την ελευθερία.....

*Κείμενο εμπνευσμένο από το βιβλίο "Η Περσική Φωτιά", του Tom Holland. Ορισμένα μέρη, είναι αυτούσια αποσπάσματα του εν λόγω βιβλίου.